Pandemiden sonra yaşam şartlarıyla birlikte çalışma şartları da değişti. Birçok firma önce pandemi sebebiyle çalışanlarını evden çalıştırmaya başladı daha sonra şirketlerin maliyetlerdeki düşüşleri görmeye başlaması ile birlik de birçok maliyet hesaplarının gözden geçirilmesine fırsat verdi. Servis, yol yemek enerji giderlerine olumlu yansıması kurumların çalışanlarını evden çalıştırması için tercih sebebi haline geldi. Bu sebepten ülke genelinde özellikle A ve B plus plaza katlarında ofis boşlukları oluştu.
Türkiye genelinde 10.5 milyon metrekare ofis stoğunun 7.5 milyon metrekaresi İstanbul'da bulunmaktadır. Şu an arz çok düşük A ve B plus sınıfı plaza yapmayı sektörün iş insanları tercih etmiyor. Türkiye'de 2021 de yapılan ofis sadece 30bin metrekare… İstanbul'da belli başlı merkezlere bakarsak %58 boş var, Kağıthane'de %25 dörtte bir boş Ataşehir'de boşluk oranı her beş ofisten birtanesi boş keza Ümraniye'de beş ofisten biri boş. Kiralayacak olanlar kiralarını ödeyemeyeceklerini düşünüyorlar.
Pandemiden önce ofis kiraları m2 fiyatları 320 dolarken bugün 184 dolar civarında. Bu ticari mülklerin satış fiyatları için bunu söyleyemeyiz. İnşaat girdilerindeki malzemelerin artış fiyatları durmuyor. Yüzde yüzlerin üzerinde artışlar var.
Tüm dünyadaki enflasyon baskısı maliyetlerin artmasına devam edecek. Kiralamalarla satış rakamları arasındaki makas iyice açıldı. Bu sebepten kiralama yapmak isteyen şirket sahiplerinin kiralama düşünüyorlarsa daha yeni ve modern binalara geçmeleri için bir fırsat var. Pandemi ne gösterir bilinmez ama bir iki ay içinde yeni yapılan ofis katlarında kira rayiçlerinin yükseleceğini düşünüyorum.
Her şey gönlünüzce olsun
Erdinç Yörük